Dầu Neem là một chất lỏng màu vàng nâu với nghe như "mùi tỏi - lưu huỳnh" mạnh và vị rất đắng, nó được chiết xuất từ hạt của cây Neem (cây Xoan chịu hạn). Dầu Neem thuộc về một nhóm các hợp chất Terpenoids gọi là Limonoids có trong thực vật họ cam quýt. Azadirachtin, Nimbin, Nimbolide, Meliantriol và Salannin là một số Limonoids được tìm thấy trong dầu Neem, mạnh nhất trong số đó là Azadirachtin.
Cây xoan Ấn Độ (Azadirachta indica) là loài cây có khả năng chịu hạn tốt.
Cây Neem được A..Juss miêu tả đầu tiên năm 1830. Đây là một loại cây thân gỗ, thường được trồng ở những vùng nhiệt đới và bán nhiệt đới. Neem có tên khoa học là Azadirachta indica. Ở Việt Nam, Neem được biết tới với tên gọi khác như Xoan Ấn Độ, Xoan chịu hạn hay Sầu đâu Ấn. Với tên gọi nào thì cũng phải gắn liền với nguồn gốc của Neem là xuất phát từ Ấn Độ, bởi vì xuất xứ quy định đến chất lượng giống, và giống quyết định đến thành phần các chất có trong Neem được khai thác ứng dụng trong nông nghiệp.
Đặc tính quan trọng của Neem:
- Neem là cây thân gỗ có tốc độ phát triển nhanh, thường có chiều cao đạt tới 20m. Đây là loài cây có phổ thích nghi rộng, chịu hạn tốt và có khả năng phát triển mạnh trên những vùng đất khô hạn, nghèo chất dinh dưỡng.
- Trong các bộ phận của cây Neem có chứa rất nhiều hợp chất hóa học khác nhau. Trong số vài ngàn thành phần hóa học của Neem người ta quan tâm nghiên cứu nhiều nhất là Azadirachtin, Salanin và Nimbin. Vì đây là những hợp chất ứng dụng trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt có hiệu quả nông nghiệp trong việc phòng trừ và kiểm soát tuyến trùng – tác nhân gây bệnh khó kiểm soát.
Azadirachtin, Salanin và Nimbin được tìm thấy ở tất cả các bộ phận của cây Neem nhưng hàm lượng cao nhất là trong dầu Neem, thành phần được lấy từ nhân của hạt Neem.
Neem được coi là thuốc trừ sâu an toàn, tự nhiên. Azadirachtin là thành phần quan trọng trong dầu Neem có thể giúp ngăn ngừa sâu bệnh không phá hủy cây cối. Trong khi có các thành phần khác trong dầu Neem có tính chất diệt côn trùng, Azadirachtin chiếm 90% tác dụng của thuốc trừ sâu dầu Neem.
Kiểm tra dư lượng tiềm năng của dầu Neem sau khi xử lý trên mặt đất cho thấy dư lượng giảm nhanh chóng giữa các lần sử dụng và sau lần sử dụng cuối cùng. Các sản phẩm Neem không cung cấp kiểm soát côn trùng tuyệt đối, tuy nhiên sử dụng thường xuyên có thể làm giảm đáng kể các quần thể gây hại bằng cách đẩy lùi chúng và ức chế sự phát triển, tăng trưởng, sinh sản, giao phối và đẻ trứng của chúng. Nó cũng có tính kháng nấm, lớp dầu trên bề mặt ngăn chặn sự nảy mầm của bào tử nấm.
Dầu Neem là một sản phẩm tự nhiên tuyệt vời giúp giảm thiểu hoạt động của côn trùng và nấm gây hại cho cây mà không ảnh hưởng tiêu cực đến côn trùng hoặc ong có lợi miễn là bạn sử dụng nó một cách chính xác. Dầu Neem ở nồng độ cao có thể giết chết côn trùng nói chung vì có thể khiến chúng bị ngạt. Nhưng, dầu Neem ở nồng độ thấp sẽ được hấp thụ vào lá, chồi khiến các loài côn trùng gây hại khi ăn phải sẽ bị chán ăn, ngừng ăn, rối loạn sinh trưởng (khó lột xác) và rối loạn sinh sản khiến chúng dần chết đi. Nếu côn trùng không ăn lá, nó sẽ không bị ảnh hưởng bởi dầu Neem vì vậy nó có ít hoặc không có tác dụng đối với côn trùng có ích như ong, bướm, bọ rùa. Nếu cẩn thận hơn, bạn hãy áp dụng dầu Neem vào buổi sáng sớm hoặc buổi tối khi côn trùng có ích ít hoạt động nhất.
Thuốc trừ sâu sinh học chiết xuất từ tinh dầu neem.
Dầu Neem được đánh giá cao về hiệu quả chống lại một loạt các loài côn trùng gây hại bao gồm rệp (aphid), rệp vảy (scales), bọ trĩ (thrips), ruồi trắng (whiteflies), rầy bông (mealybugs). Dầu Neem cũng có tác dụng chống nấm mốc, rỉ sét, đốm đen và các bệnh nấm khác. Hỗn dịch dầu Neem có hiệu quả nhất khi chống lại sâu non và mang lại lợi ích lớn nhất nếu áp dụng trước khi sâu bệnh phát triển hoặc nấm đã lây lan.